ریزش مو بعد از جراحی چاقی به چه علتی است؟ چگونه می توان آن را مدیریت کرد؟
ممکن است در ماه‌های پس از عمل اسلیو یا بای پس معده متوجه ریزش موی بیشتر از حد معمول شوید. ریزش مو بعد اسلیو معده یک عارضه جانبی طبیعی است و می تواند به دلیل پاسخ بدن شما به جراحی، کاهش وزن و رژیم غذایی تغییر یافته رخ دهد.
بیشتر اوقات، این ریزش مو پس از چند ماه کاهش می یابد و بدن شما شروع به رشد موهای بیشتری می کند.
ممکن است بتوانید رژیم غذایی خود را اصلاح کنید یا آن را با افزودن مکمل های غذایی غنی کنید، تا ریزش مو را کاهش دهید. قبل از افزودن مواد غذایی مکمل و مغذی برای کاهش ریزش مو با دکتر کبیری زاده یا تیم مشاوره مشورت کنید.
علل ریزش مو
چند دلیل وجود دارد که ممکن است پس از جراحی چاقی دچار ریزش مو شوید. این شامل:
کاهش وزن
تغییرات در دریافت مقدار مواد مغذی مورد نیاز، که می تواند به علت سوء جذب (در بیمارانی که بای پس معده انجام داده اند) یا انتخاب غلط مواد غذایی با توجه به حجم کم وعده ها (در بیمارانی که اسلیو معده انجام داده اند)، بسته به نوع جراحی چاقی
پاسخ طبیعی بدن به استرس جراحی
تلوژن افلوویوم
این عوامل تنها برخی از دلایل ریزش مو و ایجاد تلوژن افلوویوم هستند. TE یا تلوژن افلوویوم وضعیتی است که چند ماه پس از تغییرات قابل توجه، در بدن شما رخ می دهد. بدن شما مواد مغذی را از موهایتان به اندام های حیاتی شما هدایت می کند.
تلوژن افلوویوم زمانی اتفاق می افتد که بیشتر موهای شما وارد فاز خواب یا فاز تلوژن شوند. این برعکس مرحله آناژن است که موهای شما رشد می کند. زمانی که موهای شما غیرفعال یا به اصطلاح خواب هستند، رشد آنها متوقف می شود و در نهایت بعد از ۳ یا ۴ ماه یا حتی گاهی زودتر ممکن است ریزش مو اتفاق بیافتد. این وضعیت منجر به ریزش کامل مو یا حتی لکه های طاسی قابل توجه نمی شود. شما فقط ریزش موی بیشتری نسبت به آنچه برای شما معمول است تجربه خواهید کرد.
کمبودهای تغذیه ای
ریزش مو می تواند در اثر کاهش وزن بعد از هر روش کاهش وزن مانند رژیم غذایی، ورزش یا جراحی چاقی اتفاق بیافتد. اما با توجه به اینکه طی لاغری از طریق جراحی چاقی، با توجه به تغییراتی که در سیستم گوارش افراد ایجاد می شود، سهمی از این ریزش مو می تواند به دلیل نحوه و مقدار جذب مواد مغذی، توسط بدن شما باشد و منجر به افزایش ریزش مو شوند، برای مثال:
جراحی های محدود کننده حجم مانند اسلیو معده در نحوه جذب مواد مغذی توسط بدن تداخلی ایجاد نمی کند، اما همچنان می تواند منجر به ریزش مو شود. در ادامه بیشتر در این مورد صحبت خواهیم کرد.
جراحی های سوء جذب می توانند بر نحوه جذب مواد مغذی توسط بدن شما تأثیر بگذارند. اینهاعبارتند از انحراف بیلیوپانکراس (BPD) و دئوئنال سوییچ.
روش های ترکیبی مانند بای پس معده Roux-en-Y به طور دائم بر نحوه جذب مواد مغذی تأثیر می گذارد و ممکن است فرد نیاز به مصرف مکمل های غذایی به صورت مادام العمر داشته باشد.
نتایج تحقیقات
متخصصین طی چندین مطالعه ریزش مو پس از جراحی چاقی را بررسی کرده اند. برخی از نتایج نشان می دهد، که کمبودهای غذایی خاص و همچنین سن از عواملی هستند که روی مقدار ریزش موی افراد بعد از جراحی چاقی موثر هستند.
یک مطالعه از یک منبع معتبر، در سال ۲۰۱۴ ریزش مو را پس از برداشتن مقداری از معده با روش اسلیو لاپاراسکوپی را در ۴۲ زن بررسی کرد. چهل و یک درصد از شرکت کنندگان پس از عمل دچار ریزش مو شدند. این مطالعه نشان داد که اکثر شرکت‌کنندگانی که ریزش مو را تجربه کردند، سطوح ترکیبی روی و آهن پایینی داشتند و دریافت که مکمل‌های روی ریزش مو را در اکثر شرکت‌کنندگان متوقف کرد.
در مطالعه دیگری با منبع معتبر، نشان داد که زنان جوان‌تر و افراد دارای مقادیر کم روی، اسید فولیک (ویتامین B9) و فریتین (پروتئین) اغلب ریزش مو را تجربه می‌کنند.
شایع ترین کمبودها بعد از جراحی چاقی کدامند؟
پس از جراحی چاقی، بدن شما ممکن است کمبود برخی مواد مغذی و مواد معدنی را تجربه کند که می تواند منجر به ریزش مو شود. به خاطر داشته باشید که سایر کمبودهای تغذیه ای نیز ممکن است منجر به ریزش مو شود.
پیشگیری از ریزش مو بعد از جراحی چاقی
ممکن است جلوگیری از ریزش مو پس از جراحی چاقی غیرممکن باشد، زیرا این یک پاسخ طبیعی بدن به جراحی وکاهش وزن قابل توجه و تغییر در رژیم غذایی است. اما راه هایی وجود دارد که ممکن است بتوانید میزان ریزش مو را کاهش دهید، مانند:
- اگر توانایی و امکان کسب اطلاعات غذایی برای بهبود وضعیت تغذیه ی خود ندارید، تحت نظر متخصص تغذیه باشید و برنامه غذایی ارائه شده توسط پزشک خود را دنبال کنید.
- مقدار پروتئین ضروری را به اندازه ی کافی بخورید. پروتئین را در وعده های غذایی و میان وعده ها بگنجانید و یا از مشاورین ما در مورد مکمل های غذایی حاوی پروتئین بپرسید. با این حال، از پروتئین بیشتری نسبت به آنچه که پزشک توصیه می کند اجتناب کنید، زیرا می تواند در برنامه کاهش وزن شما اختلال ایجاد کند.
- مکمل های غذایی را طبق توصیه پزشک مصرف کنید.
- در صورت نیاز می توانید روی، آهن و ویتامین های A، B9 و C را به عنوان مکمل های خوراکی مصرف کنید.
- در صورت وجود کمبود مس در بدن، پزشک برای شما آن را تجویز خواهد کرد.
- پزشک ممکن است مکمل های دیگری را نیز توصیه کند که رشد مو را تشویق می کند. برای مثال طبق تجربه دوره های ۱۰ گانه مصرف آمپول بیوتین و بمپاتن طبق تجویز دکتر کبیری زاده می تواند از مقدار این ریزش مو بکاهد.
- از زیاده روی در مصرف مکمل هایی که حتی ممکن است، برخلاف میل شما منجر به ریزش مو شوند، خودداری کنید.
یک مطالعه اشاره می کند که ویتامین A و E و سلنیوم بیش از حد می تواند منجر به ریزش مو شود. - ویزیت های دوره ای بعد از عمل جراحی چاقی را به فواصل زمانی ۳ ماه بعد، ۶ ماه بعد و یکسال بعد از عمل انجام دهید، تا در صورت کمبود هر پارامتری طبق تجویز رفتار کنید و کمبود را جبران کنید. این چکاپ ها و ویزیت های دوره ای باعث می شود تا مطمئن شوید که مواد مغذی کافی در رژیم غذایی خود دریافت می کنید و برنامه غذایی هوشمندانه ای را دنبال می کنید.
کاهش وزن و ریزش مو چگونه به هم مرتبط هستند؟
در اکثر موارد، کاهش وزن به هر روشی می تواند منجر به ریزش مو شود.
بدن شما نسبت به کمبود مواد مغذی، استرس و تغییرات هورمونی حساس است – همه اینها می تواند در نتیجه کاهش وزن سریع، رژیم های غذایی محدود یا جراحی کاهش وزن اتفاق بیفتد.
چرا برخی افراد پس از کاهش وزن دچار ریزش مو می شوند و راه های درمان و پیشگیری از این موضوع را مورد بحث قرار می دهیم.
چرا بعد از کاهش وزن ممکن است ریزش مو اتفاق بیفتد؟
ریزش مو در حین کاهش وزن معمولاً به دلیل کمبود مواد مغذی و همچنین سایر اثرات کاهش وزن ناگهانی و سریع می تواند بر بدن شما ایجاد شود.
به عنوان مثال، کاهش وزن ناگهانی و رژیم های محدود کننده با وضعیتی به نام افلوویوم حاد تلوژن (TE)، یکی از شایع ترین علل ریزش موی گسترده در پوست سر مرتبط است.
به طور معمول، TE حدود ۳ ماه پس از یک رویداد محرک مانند کاهش وزن سریع رخ می دهد و حدود ۶ ماه طول می کشد.
در اینجا به برخی از دلایل ریزش مو مرتبط با رژیم غذایی و کاهش وزن اشاره می کنیم.
رژیم غذایی تصادفی
ارتباط بین رژیم غذایی شدید و ریزش مو در تحقیقاتی در دهه ۱۹۷۰ ثبت شده است.
موهای شما برای رشد مناسب به کالری و مواد مغذی کافی نیاز دارند. بنابراین، وقتی بدن شما آنچه را که نیاز دارد دریافت نمی کند، عوارض جانبی مانند ریزش مو ممکن است رخ دهد.
بسیاری از مطالعات ریزش مو را با کاهش وزن سریع، محدودیت کالری، کمبود مواد مغذی و استرس روانی مرتبط دانسته‌اند – همه اینها معمولاً در افرادی که از رژیم‌های غذایی شدید پیروی می‌کنند رخ می دهد).
به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ روی ۱۸۰ زن مبتلا به ریزش موی منتشر نشان داد که شایع ترین علل ریزش مو کمبود آهن و استرس روانی است. در هشت مورد از این موارد، رژیم‌های غذایی تصادفی دلیل آن بوده است. رژیم غذایی تصادفی به این معناست که افراد بدون در نظر گرفتن مواد غذایی تشکیل دهنده، وعده های غذایی خود را به صورت تصادفی انتخاب می کنند. این موضوع در طولانی مدت در افرادی که تحت جراحی چاقی قرار گرفته اند می تواند مشکلاتی را مرتبط با رژیم غذایی ایجاد کند.
برنامه‌ریزی‌های نادرست رژیم‌های غذایی، مانند رژیم‌های سخت، می‌تواند منجر به کمبود اسیدهای چرب ضروری، روی، پروتئین و کالری کلی شود که همگی می‌توانند منجر به ریزش مو شوند.
رژیم های غذایی بسیار کم پروتئین
اسیدهای آمینه، به عنوان بلوک های سازنده پروتئین، برای رشد مو ضروری هستند. آمینواسید ها را بلوک های سازنده ی پروتئین می خوانیم زیرا یک پروتئین از توالی های آمینواسید تشکیل شده است. به این دلیل است که اسیدهای آمینه برای تولید کراتین، پروتئین ساختاری اصلی مو، ضروری هستند.
سوء تغذیه پروتئین – زمانی که بدن شما پروتئین کافی دریافت نمی کند – می تواند منجر به ریزش مو شود. بنابراین، اگر از یک رژیم کاهش وزن کم کالری پیروی می کنید که حاوی پروتئین کافی نیست، ممکن است در نتیجه ریزش مو را تجربه کنید .
وقتی نیازهای پروتئینی شما برآورده نمی شود، بدن شما عملکردهای مهم وابسته به پروتئین مانند ترمیم بافت، هضم، تنظیم pH و تعادل آب و تولید هورمون را نسبت به رشد مو و ناخن در اولویت قرار می دهد. در واقع بدن ترجیح می دهد با وجود محدودیت منبع پروتئینی، آن را صرف فعالیت ها و ساختار حیاتی کند. از آنجایی که رشد مو برای زنده ماندن شما ضروری نیست، ممکن است ریزش مو رخ دهد .
علاوه بر این، کمبود اسیدهای آمینه خاص مانند هیستیدین، لوسین، والین و سیستئین در افراد مبتلا به ریزش مو شایع است.
در یک مطالعه بر روی ۱۰۰ فرد مبتلا به ریزش مو، محققان کمبود هیستیدین و لوسین را در درصد زیادی از شرکت کنندگان در چندین نوع آلوپسی(طاسی)، از جمله آلوپسی آندروژنیک و TE مشاهده کردند .
این مطالعه همچنین نشان داد که کمبود والین و سیستئین در بین شرکت‌کنندگانی که درگیر ریزش مو بودند، رایج بود .
ریزش مو بعد از جراحی چاقی درمان و پیشگیری
جراحی های کاهش وزن
ریزش مو بعد اسلیو معده و بایپس معده
جراحی کاهش وزن با کاهش وزن سریع همراه است و اگر به تغذیه ی بعد از آن توجه نشود، معمولاً باعث کمبود پروتئین، ویتامین‌ها و/یا مواد معدنی می‌شود که به نوبه خود می‌تواند باعث ریزش مو و عوارض جانبی دیگر شود.
به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ که شامل ۵۰ نفر بود که تحت عمل جراحی اسلیو معده قرار گرفتند، ریزش مو را در ۵۶ درصد از شرکت‌کنندگان این تحقیقات مشاهده کرد.
شایان ذکر است، طی بررسی مقادیر موجود در آزمایشات خونی که قبل و بعد از عمل جراحی چاقی آن ها انجام شده بود، مشاهده شد که شرکت‌کنندگانی که دچار ریزش مو شده بودند، سطوح بسیار پایین‌تری از روی و ویتامین B12 هم قبل و هم بعد از جراحی داشتند. در واقع به واسطه ی شیوه ی تغذیه و شاید عوامل ژنتیکی، سطوح پایین این ویتامین ها و مواد معدنی ضروری برای مو، باعث تشدید ریزش مو بعد از جراحی چاقی آن ها شده بود.
در یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ روی ۱۱۲ زن که تحت عمل جراحی اسلیو معده قرار گرفته بودند، ۷۲ درصد از شرکت کنندگان پس از جراحی ریزش مو را تجربه کردند. در ۷۹ درصد از افرادی که ریزش مو را گزارش کردند، ریزش ۳ تا ۴ ماه پس از جراحی شروع شد و به طور متوسط ۵٫۵ ماه طول کشید.
علاوه بر کاهش ظرفیت معده، برخی از انواع جراحی کاهش وزن به غذا اجازه می دهد تا بخشی از روده را دور بزند(بای پس معده)، که منجر به سوء جذب مواد مغذی و افزایش خطر کمبودها می شود. بنابر این افرادی که به واسطه ی بی ام آی بسیار بالا و یا دیابت خود، کاندید جراحی بای پس معده می شوند می بایست بیشتر از دیگر افراد، به تغذیه توجه داشته باشند.
رژیم های سنگین
درست مانند رژیم‌های سخت، رژیم‌های محدودکننده که کل گروه‌های غذایی را حذف می‌کنند، می‌توانند در نتیجه کمبود مواد مغذی یا استرس باعث ریزش مو شوند.
کمبود آهن، روی، پروتئین، سلنیوم و اسیدهای چرب ضروری همگی با ریزش مو مرتبط هستند.
نشان داده شده است که رژیم های غذایی با کالری بسیار کم باعث ریزش مو نیز می شوند.
استرس شدید، که گاهی همراه با رژیم غذایی محدود همراه است، با ریزش مو نیز مرتبط است.
ریزش مو در حین یا بعد از کاهش وزن می تواند ناشی از کمبود مواد مغذی، کاهش وزن سریع و استرس باشد.
آیا ریزش مو خطرناک است؟
ریزش مو به خودی خود خطرناک نیست، اما دلایل اصلی ریزش مو پس از کاهش وزن می تواند مهم باشد.
به عنوان مثال، کمبود مواد مغذی و محدودیت شدید کالری می تواند منجر به عواقب جدی سلامتی مانند کم خونی فقر آهن، از دست دادن عضله و موارد دیگر شود.
علاوه بر ریزش مو، کم خونی ناشی از فقر آهن می تواند منجر به اختلال در عملکرد مغز، ناباروری، بیماری های قلبی، افسردگی و تغییر عملکرد سیستم ایمنی شود.
محدودیت کالری و پروتئین نیز می تواند عوارض جانبی خطرناکی ، از جمله کاهش عملکرد عضلات، مشکلات قلبی، مشکلات روده، کاهش عملکرد ایمنی و افزایش خطر افسردگی ایجاد کند.
سایر شرایط پزشکی مانند بیماری های خودایمنی نیز می تواند باعث ریزش مو شود. بنابراین، اگر ریزش مو دارید، مهم است که برای ویزیت و چکاپ به پزشک مراجعه کنید تا ضمن ریشه یابی، برنامه ای برای درمان آن داشته باشید، زیرا ممکن است به کاهش وزن شما مرتبط نباشد.
چگونه هنگام تلاش برای کاهش وزن از ریزش مو جلوگیری کنیم؟
همانطور که گفته شد، ریزش مو در هنگام کاهش وزن می تواند ناشی از کمبود مواد مغذی یا کاهش وزن سریع باشد. به این ترتیب، مهم است که هدفتان کاهش وزن به شیوه ای سالم و پایدار باشد.
علاوه بر این که کاهش وزن صرف نظر از روش آن به طور بالقوه منجر به ریزش مو می شود، رژیم های سخت و محدود کننده می تواند برای سلامت روان مضر باشد و با افزایش وزن مجدد همراه باشد.
به جای یک رژیم غذایی با تیتر ” فقط در دو هفته ۲۰ کیلو کاهش وزن داشته باش”، یک رژیم غذایی متعادل و منطقی را انتخاب کنید که مواد مغذی مورد نیاز بدن شما را برای عملکرد بهینه فراهم کند. علاوه بر آن اگر بی ام آی ۳۲ به بالا دارید و بار ها رژیم و ورزش را امتحان کرده اید و موفق نشده اید، جراحی چاقی می تواند یک راه حل قطعی و بدون بازگشت برای درمان مشکل چاقی شما باشد.
اگر از یک الگوی غذایی خاص پیروی می‌کنید که بسیاری از غذاها را محدود می‌کند – مانند رژیم گیاه‌خواری یا گیاه‌خواری، که ممکن است دارای مواد مغذی مرتبط با ریزش مو مانند آهن و روی کم باشد – مطمئن شوید که غذاهای غنی از مواد مغذی و مکمل با مواد مغذی در رژیم غذایی خود داشته باشید.
اگر تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار می گیرید، اطمینان حاصل کنید که سطح مواد مغذی شما مانند روی، آهن و ویتامین B12 قبل از عمل بهینه است و پس از آن با مکمل های غذایی توصیه شده توسط پزشک یا متخصص تغذیه از کمبود این موارد در بدن خود پیشگیری کنید.
سوالات متداول در رابطه با ریزش مو بعد اسلیو و بایپس معده
۱٫ آیا ریزش مو پس از جراحی لاغری دائمی است؟
- خیر، ریزش مو پس از جراحی لاغری معمولاً موقتی است.
۲٫ چرا پس از جراحی لاغری دچار ریزش مو می‌شویم؟
- به دلیل استرس فیزیکی و کاهش سریع وزن که می‌تواند منجر به کاهش ارسال مواد مغذی به موها شود.
۳٫ آیا همه افراد پس از جراحی لاغری دچار ریزش مو می‌شوند؟
- خیر، ریزش مو برای همه رخ نمی‌دهد و بستگی به عوامل مختلف دارد.
۴٫ آیا می‌توان از ریزش مو پس از جراحی لاغری پیشگیری کرد؟
- بله، با پیروی از رژیم غذایی مناسب و توصیه‌های پزشکی می‌توان از شدت آن کاست.
۵٫ چه نوع جراحی‌های لاغری می‌توانند باعث ریزش مو شوند؟
- انواع مختلفی مانند اسلیو معده و بای پس معده می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
۶٫ آیا ریزش مو تنها پس از انواع خاصی از جراحی لاغری رخ می‌دهد؟
- خیر، ریزش مو می‌تواند پس از انواع مختلف جراحی لاغری رخ دهد، ولی شدت آن در روش‌های مختلف متفاوت است.
۷٫ چگونه می‌توان ریزش مو پس از جراحی لاغری را مدیریت کرد؟
- با افزایش مصرف پروتئین، ویتامین‌ها، آهن، و زینک می‌توان به مدیریت آن کمک کرد.
۸٫ پروتئین چه نقشی در پیشگیری از ریزش مو دارد؟
- پروتئین به تقویت و حفظ سلول‌های مو کمک می‌کند و از نازک شدن و ریزش مو جلوگیری می‌کند.
۹٫ آیا مکمل‌های ویتامین می‌توانند در پیشگیری از ریزش مو مفید باشند؟
- بله، به ویژه ویتامین‌های خانواده B می‌توانند به بهبود سلامت مو کمک کنند.
۱۰٫ چرا آهن برای جلوگیری از ریزش مو مهم است؟
- کمبود آهن یکی از علل رایج ریزش مو است و مصرف کافی آن می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند.
۱۱٫ چگونه می‌توان سطح آهن بدن را افزایش داد؟
- از طریق مصرف مکمل‌های آهن یا غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز و سبزیجات برگدار.
۱۲٫ زینک چه تأثیری بر سلامت مو دارد؟
- زینک در رشد و حفظ سلامت پوست و مو نقش اساسی دارد.
۱۳٫ چه غذاهایی سرشار از زینک هستند؟
- مرغ، صدف، و گوشت قرمز منابع خوبی از زینک هستند.
۱۴٫ آیا پیروی از دستورالعمل‌های پزشکی می‌تواند در کاهش ریزش مو مؤثر باشد؟
- بله، پیروی از توصیه‌های پزشکی می‌تواند شانس ریزش مو را کاهش دهد.
۱۵٫ چه مدت پس از جراحی لاغری ریزش مو شروع می‌شود؟
- معمولاً ریزش مو حدود ۳ تا ۵ ماه پس از جراحی آغاز می‌شود.
۱۶٫ چه زمانی می‌توان انتظار داشت ریزش مو متوقف شود؟
- ریزش مو معمولاً پس از چند ماه به تدریج کاهش می‌یابد و سپس متوقف می‌شود.
۱۷٫ آیا استرس فیزیکی ناشی از جراحی می‌تواند در ریزش مو نقش داشته باشد؟
- بله، استرس فیزیکی ناشی از جراحی می‌تواند یکی از دلایل ریزش مو باشد.
۱۸٫ آیا کاهش سریع وزن می‌تواند باعث ریزش مو شود؟
- بله، کاهش سریع وزن می‌تواند یکی از عوامل ریزش مو باشد.
۱۹٫ آیا ویتامین C در پیشگیری از ریزش مو نقش دارد؟
- ویتامین C می‌تواند به افزایش جذب آهن کمک کرده و به طور غیرمستقیم در سلامت مو نقش داشته باشد.
۲۰٫ چگونه می‌توان با ریزش مو پس از جراحی لاغری مقابله کرد؟
- با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، غنی از پروتئین، ویتامین‌ها، آهن، و زینک و همچنین مشورت با پزشک می‌توان به بهبود این شرایط کمک کرد.
منابع:
Hair Loss After Metabolic and Bariatric Surgery: a Systematic Review and Meta-analysis – PMC (nih.gov)
Hair loss in females after sleeve gastrectomy: predictive value of serum zinc and iron levels – PubMed (nih.gov)
Hair Loss After Bariatric Surgery: What to Expect (healthline.com)
Hair Loss After Sleeve Gastrectomy and Effect of Biotin Supplements | Journal of Laparoendoscopic & Advanced Surgical Techniques (liebertpub.com)
برای مطالعه ی بیشتر راجع به باید ها و نیابد های بعد از جراحی چاقی به مطالب زیر مراجعه کنید:
⭕️اشتباهات متداول بعد از جراحی چاقی
⭕️تغذیه هوشمدانه بعد از جراحی چاقی
⭕️مراقبت های بعد از جراحی اسلیو و بای پس معده
⭕️ چاقی مجدد بعد از عمل چاقی
