چاقی چه تاثیری بر زانو درد دارد و چگونه میتوانیم به کاهش آن کمک کنیم؟
مفاصل بهطور طبیعی برای اتصال بخشهای مختلف ساختار اسکلتی بدن و تحمل وزن طراحی شدهاند. وقتی وزن ما در محدوده سالم (شاخص توده بدنی ۱۸٫۹ تا ۲۵) باشد، فشار غیرقابلتحملی به مفاصل وارد نمیشود. اما با افزایش وزن، عملکرد صحیح مفاصل مختل و بهویژه مفصل زانو (یکی از بزرگترین مفاصل بدن) تحت تأثیر قرار میگیرد. در ادامه بررسی میکنیم که چاقی چگونه بر زانو درد تأثیر دارد و چه روشهایی برای کاهش وزن و بهبود درد زانو پیشنهاد میشود.
چاقی میتواند مستقیماً باعث زانو درد شود!
- در مطالعهای که روی ۵۹۴ زن طی ۱۴ سال درباره تغییرات شاخص توده بدنی (BMI) و درد زانو انجام شد، محققان به این نتیجه رسیدند که افرادی با BMI بالاتر بیشتر مستعد زانو درد هستند.
- در پژوهشی دیگر مشخص شد کسانی که شاخص توده بدنی آنها بالاتر از ۲۷ است، سه برابر بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند.
همچنین بافت چربی بدن میتواند هورمونی به نام لپتین ترشح کند که برخی دانشمندان آن را در شروع آرتریت (التهاب مفصل) مؤثر میدانند. علاوه بر آن، سلولهای چربی موادی آزاد میکنند که منجر به التهاب عمومی در بدن میشوند.
چاقی چگونه مفاصل را آسیبپذیر میکند؟
دو عامل مهم یعنی فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α) و اینترلوکین ۱ در آسیب به غضروف در آرتریت، بهویژه آرتریت زانو نقش دارند. این مواد میتوانند در بدن افراد چاق بیش از حد ترشح شده و غضروف را تخریب کنند. به این ترتیب، چاقی به صورت مستقیم (فشار مضاعف روی مفصل) و غیرمستقیم (التهاب و تولید مواد مضر برای غضروف) باعث مشکلات مفصلی و درد زانو میشود و به مرور کیفیت زندگی را کاهش میدهد.

کاهش وزن چگونه به درمان زانو درد کمک میکند؟
خبر خوش این است که مطالعات نشان میدهد افراد چاق مبتلا به آرتریت میتوانند با کاهش وزن از طریق رژیم غذایی، ورزش و یا در مواردی که شاخص توده بدنی بالاتر از ۳۲ است، با کمک انواع جراحیهای چاقی (از جمله اسلیو معده و بای پس معده)، زانو درد را تا نصف کاهش دهند.
- کاهش فشار روی مفصل زانو: وزن اضافی باعث ساییدگی و فشار مداوم بر زانو میشود. با کاهش وزن، زانو زمان و فرصت لازم برای بازسازی و ترمیم خود را پیدا میکند.
- کاهش التهاب: وزن بالا اغلب با التهاب عمومی در بدن همراه است. کم شدن وزن میتواند منجر به کاهش تولید عوامل التهابی و در نتیجه کاهش درد شود.
چگونه برای درمان زانو درد وزن خود را کاهش دهیم؟
۱. مشاوره و کمک از پزشک متخصص دریافت کنید
اگر زانودرد شدید دارید یا فعالیتهای ورزشی برایتان دشوار شده است، پیش از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید. پزشک میتواند تمرینات مخصوص برای تقویت مفاصل، یا روشهای درمانی مناسب شما را توصیه کند.
۲. ورزش و تمرینات اصلاحی
- پیادهروی (حتی برای چند دقیقه در روز)
- دوچرخهسواری
- تمرینات قدرتی برای عضلهسازی و حمایت بیشتر از مفاصل
این ورزشها نهتنها در کاهش وزن مؤثرند، بلکه با قوی شدن عضلات، تحمل فشار روی مفاصل بهتر شده و درد کاهش مییابد.
۳. تحرک و فعالیت روزانه را افزایش دهید
- هنگام صحبت با تلفن قدمی بزنید.
- با فرزند یا نوهتان بازیهای حرکتی انجام دهید.
- بهجای صرف زمان زیاد در شبکههای اجتماعی، به دیدار دوستان بروید یا فعالیتهای بیرونی داشته باشید.
۴. جراحی کاهش وزن (اسلیو و بای پس معده)
برای افرادی که BMI بالای ۳۲ دارند و روشهای معمول (رژیم و ورزش) پاسخ مؤثری نداده یا دشواریهای فراوانی ایجاد کرده است، جراحی چاقی میتواند راهحل قطعی درمان چاقی باشد. این روشها کمتهاجمی هستند و شامل عملهایی مانند عمل اسلیو معده و عمل بای پس معده میشوند.
دکتر یاسر کبیری زاده متخصص جراحی چاقی و لاپاروسکوپی پیشرفته، اعمال جراحی چاقی را در شهر تهران انجام میدهد.
برای مشاوره با شماره ۰۹۱۲۷۹۰۶۹۲۸ تماس بگیرید.
کاهش وزن بهجز درمان زانو درد چه فوایدی دارد؟
- کاهش فشار روی مفاصل
هر یک کیلوگرم کاهش وزن معادل کاستن حدود ۱۰ کیلوگرم فشار از روی زانوهاست. بهعنوان مثال، با کاهش ۵ کیلو وزن، دستکم ۲۰ کیلوگرم از فشار وارده به زانو کاهش پیدا میکند. - کاهش التهاب عمومی بدن
اضافه وزن ترشح عوامل التهابی را افزایش میدهد و در طولانیمدت میتواند منجر به آرتروز شود. تحقیقات نشان میدهد کاهش ۱۰ درصد از وزن بدن میتواند التهاب را به میزان قابلتوجهی کاهش دهد. - بهبود توانایی راه رفتن
در تحقیقی مشاهده شد افرادی که ۳ تا ۵ کیلو از وزنشان را کم کردند، توانستند در ۶ دقیقه بهطور متوسط ۵۲۲ متر راه بروند. این عدد برای کسانی که ۱۰ تا ۲۰ درصد از وزنشان را کاهش دادند، به حدود ۵۴۲ متر و حتی ۵۵۹ متر رسید. - کاهش درد
ممکن است در ابتدای تمرینات ورزشی و روند کاهش وزن، درد افزایش پیدا کند؛ اما با افزایش تدریجی زمان و شدت ورزش، درد به میزان چشمگیری کاهش مییابد. - کاهش خطر بیماریهای مرتبط با چاقی
طبق تحقیقات، کاهش وزن متوسط (حدود ۷ کیلوگرم) خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۵۸ درصد کاهش میدهد. همچنین خطر بیماریهای قلبی، سکته و برخی سرطانها نیز با کاهش وزن کمتر میشود. - بهبود تنفس
کاهش ۱۰ درصد از وزن بدن میتواند تأثیر چشمگیری در بهبود آپنه خواب داشته باشد. در واقع کاهش وزن، مؤثرترین عامل در پیشگیری از آپنه خواب و رفع آن شناخته شده است. - کاهش خطر حمله قلبی و سکته
پایین آمدن فشار خون، کاهش کلسترول و سطح تریگلیسرید از دیگر فواید کاهش وزن بوده که احتمال بروز بیماریهای قلبی عروقی و سکته را کاهش میدهد.
چرا گاهی متخصصان ارتوپدی بیماران را برای کاهش وزن به جراحان چاقی ارجاع میدهند؟
- فشار زیاد روی مفاصل: در افراد چاق، حرکات ورزشی سنگین منجر به آسیب بیشتر زانو یا سایر مفاصل میشود.
- زمانبر بودن کاهش وزن با رژیم: کاهش وزن با رژیمهای محدودکننده گاهی بسیار سخت و طولانی است و بسیاری از افراد در این مسیر دچار شکستهای مکرر میشوند.
- شرایط ژنتیکی و هورمونی: برخی افراد زمینه چاقی ژنتیکی یا هورمونی دارند و بدنشان در برابر کاهش وزن مقاومت نشان میدهد.
در چنین شرایطی، جراحی چاقی مانند اسلیو معده و بای پس معده، میتواند قطعیترین و مؤثرترین راه برای مدیریت وزن باشد و از عوارض اضافی ناشی از اضافه وزن بالا جلوگیری کند.
مطالب پیشنهادی:
تجربیات کسانی که عمل اسلیو معده انجام داده اند
پشیمانی بعد از جراحی بایپس معده
قیمت اسلیو معده با بیمه تامین اجتماعی
جمع بندی
چاقی یکی از مهمترین عوامل زانو درد و آرتروز است. کاهش وزن از طریق رژیم غذایی، ورزش و در صورت نیاز جراحی چاقی میتواند علاوه بر برطرف کردن فشار اضافه روی زانو، روند التهاب و تخریب مفصل را متوقف کرده و حتی در مواردی معکوس کند.
اگر شما یا عزیزانتان با زانو درد مداوم دستوپنجه نرم میکنید و شاخص توده بدنی بالایی دارید، حتماً با یک متخصص ارتوپدی و در صورت صلاحدید با یک جراح چاقی مشورت کنید. فراموش نکنید که رسیدن به وزن مناسب علاوه بر کاهش درد زانو، فواید بسیاری برای سلامت عمومی بدن دارد و کیفیت زندگی را بهطور چشمگیری بالا میبرد.
جهت مشاوره با دکتر یاسر کبیری زاده میتوانید با شماره ۰۹۱۲۷۹۰۶۹۲۸ تماس بگیرید.
چرا در برخی موارد، متخصصین استخوان و مفاصل افراد را برای درمان چاقی و کاهش وزن به جراحان چاقی ارجاع می دهند؟
یکی از سوالاتی که وجود دارد این است، که چرا با اینکه افراد با رژیم و ورزش هم می توانند کاهش وزن را تجربه کنند، متخصصین ارتوپدی آن ها را برای کاهش وزن به جراحان چاقی ارجاع می دهند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که انجام ورزش های سنگین برای افراد با وزن بالا می تواند مشکلاتی را برای آن ها ایجاد کند. به دلیل توده ی بدنی سنگین و فشار وارد شده به مفاصل، انجام حرکات ورزشی می تواند آسیب های متعددی را برای افراد ایجاد کند. علاوه بر آن کاهش وزن با رژیم غذایی لاغری نیز زمان و اراده ی زیادی را نیازمند است. با توجه به سبک زندگی افراد و مشغله های روزمره، برای بسیاری از افراد کاهش وزن از راه رژیم امکان پذیر نبوده و افراد با شکست های پی در پی انگیزه ی کاهش وزن را از دست داده اند. در این نقطه جراحی چاقی می تواند قطعی ترین و بهترین راه باشد.